Oyuncaklar, çocuk gelişimi açısından çok önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle de dünyaya adapte olması, keşfetmesi ve öğrenmesi oyuncaklar sayesinde daha kolay bir hale gelmektedir. En temel olarak kabul edilen rakamlar, renkler, hayvanlar, dokular gibi bilgiler bile oyuncaklar ile çocuklara aktarılmaktadır. Çocuklar, oyuncaklarla çeşitli oyunlar oynayarak becerilerini geliştirme fırsatı bulurlar.
Her çocuk kendine has, tek ve biriciktir. Bu yüzden neyi, nasıl ve ne kadar zamanda öğrendiği de tamamen kendine özgü bir süreçtir. Her oyuncağın veya oyunun her çocukta aynı etkiyi yaratacağını düşünmek yanlıştır. Bu yüzden çocuk gelişimine katkı sağlaması için alınan oyuncaklar öncelikle çocuğun ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir.
Günümüzde geçmişe nazaran oyun ve oyuncak çeşidinin artması, ebeveynlerde kafa karışıklığına yol açabilmektedir. Bu yüzden hani oyuncak türünün hangi becerileri geliştirdiğini bilerek davranmak, hem maddi hem de manevi yükü azaltacaktır. Her oyuncağın gelişime olan katkısı farklıdır. Beceri çeşitlerine göre oyuncaklar türleri ise şöyledir:
- Motor Becerileri: Kas ve sinirlerin vücutla uyumlu hareket etmesi ve kişinin kaslarını düzgün bir şekilde kullanmaya çalışması ile ilgilidir. Bebekken oturmaya veya emeklemeye çalışmaktan; yetişkinlikte maraton koşmaya veya bilgisayar oynamaya kadar kullanılan beceriler motor becerileridir. Temelde ince ve kaba motor olarak ikiye ayrılır. İnce motor gelişimi küçük kas grupları kullanılır. Boya yapmak, kâğıt ve makas kullanmak, blokları birleştirmek, renkli halkaları yerlerine takmak gibi küçük bir iş gibi görünen fakat el-göz-beyin koordinasyonu gerektiren bütün oyuncaklar ince motor gelişimine katkı sağlamaktadır. Akülü araba, kaykay, paten kullanmak, bisiklet sürmek gibi denge gerektiren ve bütün vücudun kullanıldığı araçlar ile vakit geçirmek ise kaba motor becerilerini desteklemektedir.
- Bilişsel Beceriler: Mantıksal gelişimi destekleyen, analitik zekâ ile bağlantılı beceriler bilişsel becerilerdir. Her türlü eşleştirme, bulmaca, yapboz, hesaplama ve geometrik şekil içeren oyuncaklar ile MentalUP Zeka Oyunu gibi uygulamalar bu beceriyi desteklemektedir. Önemli olan şey, bu oyuncakların çocuğun yaş grubuna göre seçilmesidir.
- Sosyal Beceriler: Bebekler, tabak çanaklar, arabalar, meslek ve ev setleri gibi oyuncaklar hem hayal gücünü geliştirdiği hem de bir veya birden fazla kişi dahil edildiğinde sözel ve kinestetik iletişim kurmayı sağladığı için sosyal becerileri artıran oyuncaklar arasındadır. Ayrıca çocuklar bu şekilde kendilerini ifade etmeyi, empati kurmayı ve paylaşmayı da öğrenmektedirler.
- Algısal Beceriler: Aslında her oyuncak algısal gelişimi desteklemektedir. Fakat çocuğun algıladığı şeyler farklıdır. Mıknatıslı harfleri bir yere yapıştırma ve hangi şeklin hangi harfe denk geldiğini algılayıp öğrenme, okuma yazma becerisini geliştirmektedir. Aynı şekilde rakamlı oyuncaklar da buna dâhildir. Yazı tahtası, kalem ve kâğıt kullanarak semboller, harfler, rakamlar çizmek veya bir nesneyi resmetmek de hem algısal hem de ince motor becerilerini desteklemektedir. Müzik ve ritim içeren oyuncaklar ise müziksel zekâyı desteklemektedir. Farklı dokuda nesnelere temas etmek, bunlarla vakit geçirmek ve oyun kurmak ise varoluşçu zekâyı yani doğa ile bağlantısını geliştirmektedir. Örneğin; yolda yaprak toplamak, evde makarna veya hamur ile oynamak, suyun içerisinde oyuncaklar ile vakit geçirmek, deniz kenarında taş toplamak, kumdan kale yapmak bu beceriyi geliştirirken kinestetik zekâya da destek olmaktadır.
0 Comments